Olav Sletto-selskapet har mottatt dette brevet frå Den norske Forfatterforening:
EA Olav Sletto og andre verdskrigen
Olav Sletto-selskapet har mottatt dette brevet frå Den norske Forfatterforening:
Medlemsbrev 2-2018 er publisert på denne sida og sendt alle medlemmer i Olav Sletto-selskapet. Brevet syner aktivitetar i selskapet andre halvår 2018 – så langt. Forutan transkriberingar av arkivstoff frå Sletto-arkivet, har vi vore i Vollen/Asker på minnemarkering i regi av Vollen historielag, deltatt på Humor-Galei på Ål, avikla Olav Sletto-dagen 2018 same stad og møtt 3×28 elevar på 10. trinn ved Geilo ungdomsskole. Meiningsfulle aktivitetar, alt i hop. God haust til dykk alle!
Framsidebildet er frå Vierbotten. Foto: E. Almhjell
Olav Sletto-dagen ligg bak. Best ever, takka vera topp forelesarar, som Erling Sørli, Erling Lae, Jørn Øyrehagen Sunde og Eva Almhjell. Sørli tala om Slettos relasjon til kritikarane. Forfattaren prøvde vera suveren, men slett ktitikk gjekk hardt innpå han. Lars Reinton, venn og biograf, fortel at Sletto kunne gå til sengs og bli der lenge, om han kjende seg mistydd. Og det gjorde han ofte. I Otlu Alsvik (Drammens Tidende og Buskeruds Blad på 1950-talet) fann han likevel ein kompetent og sakleg meldar, som han visste seta pris på. Men det vore ikkje Sletto om han ikkje fortalde meldaren kva ho skulle meine og skrive. Kanskje særleg denne, som var kvinne. Alsvik valde å vera open om dette i avisa, då ho gjorde ei bokmelding nr. 2 av same boka. Modig gjort. Foredraget er publisert i Olav Sletto-selskapet sitt Årshefte 2018.
Erling Lae, hyttehalling i andre generasjon på Gol, var som vanleg, seriøs og morosam då han fortalde om sitt møte med Per frå Hol. Han vart fanga av Sletto si skildring av Per sin oppvekst i fjellbygda på slutten av 1800-talet. Han skriv så forførande godt, og tek oss med inn i ei verd, der det er godt vera. I Per Spegil møter vi småguten Per og hans vesle verd på garden hjå bestemor og bestefar. Ei filosofisk perle. Men prisen tek Per Stavlang, som handlar om gjetargutane Hølgi og Per på heimstølane uppå åsen. Ein ting er barnepsykologen Sletto. Han er meisterleg. Ein annan ting er dyreskildringane hans. Der går han Mikkjel Fønhus ein høg gang, meinte Lae, som knapt greidde sleppe forholdet mellom den etterkvart mannevonde storoksen Botsvarten og budeia Storedundra. Likevel: Var ikkje bygd og bygdefolk for harmonisk skildra? Kvar var bygdedyret, mon tru?
Størst av alt er kjærleiken, står det i den store boka. Så også for unge Olav Sletto (1886-1963) og hans brur, Karin Bryde (1884-1965). I åra 1912-1917 budde familien Sletto i Vollen i Asker. Brennande var den, kjærleiken i Vesleheimen – og krevjande, med Satan-besøk både ein og fleire gonger. Men oftast vart det helsa slik: Eg din – du min – i all æva. Din trufaste mann. Dit trofaste viv. Eva Almhjell, leiar i Olav Sletto-selskapet, fortalde frå breva mellom dei to elskande. Det vart fragment av meir enn 500 brev, som ho hadde skrive av frå Sletto-arkivet. Breva i arkivet er lagt der av Sletto sjølv. Det han ikkje ville skulle falle i fremmande hender, brente han. Det kjem ein artikkel om denne tida i Årbok 2018 for Vollen historielag. Kjerstin (sang) og Robert (piano) Pronzato framførte musikkestykke frå Slettos samtid: Edv. Griegs «Jeg elsker dig» og «Aftenstemning». Vakkert.
Men den som også denne gongen trollbatt forsamlinga på omlag 40 folk, var Jørn Øyrehagen Sunde med sitt foredrag om eaasayisten Olav Sletto. Det var som å ha meistartalaren Olav Sletto sjølv i salen. Han nærast dansa fram tankar om tenarånden, der ingen skal inngå i herre-slave relasjonar, men tene andre av eigen, fri vilje. Han framheva arbeidets sentrale betydning. Gleda ved arbeidet, songen i arbeidet. Ja, det toppa sjølve paradiset i Sletto si religiøse forestillingsverd. Ein slik tenkar kunne aldri vera del av ei autoritær rørsle som t.d. nazismen, sa Øyrehagen Sunde, som konkluderte med at Sletto var ein religiøs utopist, og nesten for anarkist å rekne. Og ein meisterleg essayist.
Lommeur type amerikansk jernbaneur med gamal lekkje frå Hallingdal vart overrekt talaren, som sidan 2013 har forska på Olav Sletto. Han har gitt foredrag på foredrag, skrive artikkel etter artikkel, til årshefter og bok, han er rettleiar i Olav Sletto-selskapet si storsatsing på digitalisering av Sletto-arkivet, og for leiaren sin skriveprosess. Og alt dette utan nokon gong å ha tatt seg ei krone betalt. Han vart glad for gava. Og kunne på ståande fot ha gitt eit foredrag om amerikanske jernbaneur, spesielt konstruerte for å tole skakingar. Slike interesserte han spesielt. Klappinga ville ingen ende ta. Og slik enda Olav Sletto-dagen 2018.
Men vi skal ikkje gløyme den fine opninga av dagen som ordførar i kulturkommunen Ål, Solveig Vestenfor, sto for, då ho delte si leseoppleving av Per-bøkene, og var stolt over at hennar kommune er med og støttar Olav Sletto-selskapet, slik også SKUE Sparebank, Ål Mållag og Buskerud Mållag har gjort gjennom fleire år. Utan denne støtta, ingen Olav Sletto-dagen. Stor takk. Takk ikkje minst til eit utsøkt publikum. Takk til aktørane på golvet. Og takk til alle som in absentia tenkte gode tankar for OSD 2018.
Arrangørar: Olav Sletto-selskapet og biblioteka i Nes, Hol og Ål. Ein stor takk til sistnemnde, ved Anne Kaslegard, som sto for den praktiske tilretteleggingen av halvdagsseminaret.
Brått var hausten der, og Olav Sletto-dagen 2018 står for døra. I år får vi blank, ny kunnskap om Olav Slettos liv og dikting. Det syter framragande formidlarar og forskarar for: Professor ved Universitetet i Bergen, Jørn Øyrehagen Sunde. Han er kjent og kjær frå tidlegare Sletto-dagar, og tek for seg brevskrivaren Olav Sletto. Erling Sørli, historikar, før dette lektor og pedagogisk rettleiar i den vidaregåande skulen i Holmestrand, deler forvitneleg kunnskap om Sletto og det mangslungne forholdet til kritikarane med oss, og Erling Lae, kjent og kjær hyttehalling i andre slektsledd, fortel frå si lesing av Per-bøkene. Eva Almhjell har transkribert brevvekslinga mellom Karin og Olav Sletto og vil fortelja frå deira liv og samliv før 1918. Det blir om kjærleiken, Satan og diktinga. Kjerstin Pronzato bidreg med musikalsk følgje til Eva Almhjell, med mannen sin, Roberto Pronzato ved pianoet.
Dagen er laurdag 13. oktober kl. 13-17 i Veslesalen på Ål kulturhus.
Inngangbilletten kostar kr. 200 for medlemmer av Olav Sletto-selskapet, og kr. 250 for andre. Den inkluderer varm mat, kald og varm drikke mv.
Arrangørar: Olav Sletto-Selskapet i samarbeid med biblioteka i Nes, Ål og Hol.
Kjøp billett på hallingbillett.no eller i Ål kulturhus.
Velkomne!
Desse har støtta Olav Sletto-dagen 2018 økonomisk: SKUE sparebank, Ål Mållag, Buskerud Mållag, Ål kommune.
Framsidefoto: Skarvånfossen i Vierbotn. Foto: E. Almhjell
Dei sessa seg under ein våt teltduk, dei omkring 80 tilhøyrarane frå Vollen, då leiar i Olav Sletto-selskapet, Eva Almhjell, fortalte om Olav og Karin Sletto sine fem år i Vesleheimen (1912-1917). Teltet var sett opp på grasbakken mellom huset og isdammen (sjå bilder). Foredraget kalla ho «Lyse utetter og verme innetter». Dei hadde store draumar for liv og samliv i den fyrste heimen sin, Olav og Karin, store draumar. Heimen skulle vera eit tempel, ein stad villfarne menneske kunne søke åndeleg støtte og vekst. Dei var nygifte og dyrka kjærleiken til kvarandre, og kjærleiken til dei tre barna som etterkvart kom til – eitt for kvart år, før det vart ei pause til 1919. Det året kom barn nummer fire, men då hadde familien flytta til Fiskum. Olav hadde fått fast post på Buskerud Folkehøgskole, og tida i Asker var historie. Ei dramatisk historie! Ein artikkel om dette kjem nærare jul, i Årbok for Vollen historielag 2018. Det var Vollen historielag som arrangerte minnemarkeringa for Olav Sletto, og dagens vertinne var Trine Bendixen. Ho kjøpte Vesleheimen i 2012 og ynskte varmt velkomen. Dagen var sundag 16. september 2018. Operasongar Ying Teng (sjå bilde) tok oss med si varme, sterke stemme inn i den stemninga som vi tenkjer oss var del av livet i Vesleheimen for meir enn hundre år sida. Taletekst og songtekst fletta seg naturleg i kvarandre – magisk, sa Ying Teng. Ei oppleving utanom det vanlege! Dagen baud også på befaring til «Skjæret», der Olav og Karin budde medan huset deira vart sett opp. Her vart vi tatt vel imot av Åsne Havnelid og Terje Rønning, som eig Gottfred Mauritz Bryde (Karins bror) sin gamle villa i dag (sjå bilder). Tor Finstad, Vesleheimen-buar 1935-45, hadde fått laga kart over stader i Vollen som er nemnde i brevvekslinga melllom Olav og Karin. Han var vår guide då vi trakka i fotefara til Karin og Olav i Vollen. Styret i Olav Sletto-selskapet var representert, og jammen kom også eit par av våre medlemmer – heilt frå Geilo – eins ærend til Vollen! Det vart ei verdig markering av Hallingdals store forfattar! Olav Sletto-selskapet er takksam for det gode samarbeidet med arrangørane.
Framsidefoto: Leiar i Vollen historielag, Harald Bøckman, sørga for lokalt opphaldsvêr medan Eva Almhjell las frå Slettos bok «Elveland» om Karin og Olav sitt møte med «Skjæret» i 1912. Foto: Privat.
Dagens Vesleheimen-vertinne, Programleiar Morten Gisle Johnsen.
Trine Bendixen, Foto: M. L’orange.
ynskjer velkomen. Foto: E. Almhjell.
Vollen historielag inviterer til markering av Olav og Karin Sletto sine fem år i Vollen (1912-1917). Etterkomarane etter Olav og Karin Sletto, og medlemmer i Olav Sletto-selskapet er spesielt invitert til denne hendinga, men også alle andre interesserte er hjarteleg velkomne, seier Eva Almhjell, leiar i Olav Sletto-selskapet, som er hovudtalar sundag 16. september 2018 kl. 13-16, i Vesleheimen, Slemmestadveien 401, Vollen. Det blir sett opp telt, servert lettare mat og vi får høyre tidstypisk sang. Etterpå er det ei vandring i nærmiljøet, m.a. til «Skjæret», der Karin og Olav budde medan deira fyrste heim, Vesleheimen, vart reist.
I år feirar Det Norske Samlaget 150 år. Det blir dugleg markert over heile landet, fyrst og fremst med praktverket «Nynorsk litteraturhistorie» som professor Jan Inge Sørbø har skrive, men også med utstillingar som museer og andre lagar. Soleis har Hol Bygdemuseum laga ei fin liten utstilling, kalla «150 år med litteratur om Hallingdal frå Det Norske Samlaget». Det er Gro Randen som har gjort utstillinga. Der er også Olav Sletto med. Samlaget ga i åra 1977-1980 ut dei fire Per-bøkene hans i Orion-serien, og i 1966 kom Johs. A. Dale og Lars Reintons «Ei bok om Olav Sletto». Alle er å finne i utstillinga, saman med mykje anna interessant stoff.
Denne sommaren har den faste utstillinga i Leveld Kunstnartun-skogen, Birgit Hagen sine strålande vevde tepper, fått følgje av tekster frå ulike, mest lokale diktarar. Utstillinga er kalla «Dikt i skogen». Tekstene handlar om tilhøvet mellom menneske og natur. Blant dei utvalde diktarane finn vi to tekstplakater av Olav Sletto. Leveld Kunstnartun og Olav Sletto-selskapet følgjer opp avtala om samarbeid. Dette er eit godt døme på det. Utstillinga er vel verdt eit besøk – tekstene gir stoff til ettertanke.
Framheva bilde: Eva Almhjell les Sletto-tekster i Leveld Kunstnartun-skogen. Foto: Grethe Larsgard Rudningen.
Tre brevartiklar skrivne av Eva Almhjell, leiar i Olav Sletto-selskapet, er publisert på http://www.olavslettoselskapet.no /taleferdartiklar-3/ Det er breva mellom Olav Sletto og kona Karin i åra 1911-1918, som er underlaget for artiklane. Dei kan lesast som spennande fortellingar frå ulike taleferder som Sletto gjorde i åra 1910-1917. Om ein ynskjer kan ein lesa artiklane kronologisk og slik skaffe seg eit samla og unikt innblikk i liv og samliv – fram til september 1911. Det er eit kjærleiksdrama i hundre. Ein brevartikkel om Sletto-familien sine fem år i Vollen i Asker (1912-1918), blir fyrst publisert i Årbok for Vollen histporielag 2018 til mot slutten av året. Så kjem den i elektronisk form her etterpå.
Framsidebilde: Unge Olav og Karin Sletto. Karin-bilde utlånt av Are von der Lippe. Fotomontasje Bjørn Furuseth/Hol Bygdearkiv.
Det er med eit tilfreds sukk vi no set strek for transkriberingar frå Sletto-arkivet. Arbeidet starta før jul 2016 og omfattar fleire hundre brev og tusenvis av skanna originalsider. Originalane er skrivne av og sett saman til avskrifter som syner brevvekslinga, der begge avsendarar er å finne, som den mellom Olav og kona hans, Karin Sletto. Ellers er det brev Sletto har motteke frå kjende menn, som t.d. Arne Garborg, Alf Larsen, Kristoffer Uppdal mfl. vi har arbeidd med. Målet er å få publisert dette omfattande materialet på Olav Sletto-selskapet si heimeside – www.olavslettoselskapet.no, slik at det blir enkelt tilgjengeleg for dei som vil nytte det til forskning og undervisning – og for den litterært interesserte ålmenta ellers. Til det treng vi pengar. Vi ventar svar på søknaden vår frå Hol kommune. Det er kommuna som eig Sletto-arkivet. Olav Sletto-selskapet forvaltar det. Leiaren i Olav Sletto-selskapet rettar ein stor takk til dei som har bidratt i arbeidet med Sletto-arkivet desse åra, Margarethe L’orange og Eva-Cecilie Skaarberg.
Framsidebilde: Olav S. Reinton, ca. 1915/Hol bygdearkiv.